Размовы

Сепарацыя: як выбраць «хачу» замест «мушу»

Сепарацыя: як выбраць «хачу» замест «мушу»

Што такое сепарацыя? Аддзяленне. Калі мы нараджаемся, нас фізічна аддзяляюць ад маці, пераразаючы пупавіну. Пазней перад намі стаіць наступная задача — паступова і паслядоўна перарэзаць «пупавіну псіхічную», якая звязвае і не дае рухацца ў поўнай меры. Знайсці свой змест і сваю форму, якая не пра бацькоў, партнёраў, родзічаў з сёмага калена, суседзяў, а пра вашую ўнікальнасць і асабістасць. Перарэзаць пупавіну — значыць выбраць «хачу» замест «мушу».

У новым выпуску рубрыкі псіхалагіня Надзея Гарадніцкая і мастачка Анастасія Дачко гавораць і малююць пра сепарацыю.

Якія прыкметы таго, што я не прайшоў/-ла сепарацыю?

Ну, напрыклад:

  • празмерная залежнасць ад чужога меркавання
  • сузалежныя стасункі
  • хранічнае пачуццё віны
  • патрэба даказваць усяму свету, што вы можаце
  • неразуменне, чаго вы хочаце ад жыцця і чаго яно чакае ад вас
  • немагчымасць казаць «не», разумець і абараняць свае межы
  • патрэба заўсёды даказваць сваю правату
  • адчуванне сябе ахвярай і страх узяць адказнасць за сваё жыццё
  • бясконцыя цяжкасці ў рамантычных стасунках
  • немагчымасць зарабляць дастаткова
  • нізкая самаацэнка
  • нараджэнне дзяцей, каб парадаваць бабулю з дзядулем
  • пражыванне ідэнтычнага сцэнара, як у бацькоў
  • ці, наадварот, страх быць падобнымі да іх
  • перманентная трывога за здароўе і эмацыйны стан бацькоў
  • жаданне іх перарабіць
  • звышдоўг перад бацькамі
  • пражыванне з бацькамі ў дарослым узросце (у нашым культурным асяроддзі)
  • прыярытэт на бацькоўскай сям’і, а не ўласнай (прывет, агарод па выходных!)
  • фінансавая залежнасць ад бацькоў

Спіс, як бачыце, даволі доўгі, і яго можна працягнуць. Але калі абагульніць — гэта адсутнасць паразумення сябе як цэласнага асобнага чалавека са сваімі пачуццямі і жаданнямі.

Няпройдзеная сепарацыя — гэта не толькі пра стасункі з бацькамі?

Вядома, мы можам быць не сепараваныя, напрыклад, ад калектыву, працы. І нават ад краіны. Але калі мы пачнем капаць, то ўсё роўна прыйдзем да бацькоў як першапрычыны.

Пераехаў у іншую кватэру/горад/краіну — значыць сепараваўся?

Фізічная сепарацыя — гэта аснова. У той жа час вы можаце збегчы хоць у Антарктыку, але возьмеце з сабой эмацыйныя кручкі, якія не дадуць вам спакойна жыць і цешыцца пінгвінамі.

Ці спрыяе сепарацыі абмежаванне/перапыненне кантактаў з бацькамі?

Сепарацыя ад бацькоў не азначае прыпынення ці абмежавання стасункаў: наадварот, менавіта пасля сепарацыі можа наступіць новы этап узаемаадносін бацькоў і дзяцей як дарослых самастойных асоб. Гэта найлепшы сцэнар. Але так, бываюць выпадкі, калі разумней за ўсё спыніць стасункі як мінімум на нейкі час.

Ок, я адчуваю, што патрабую сепарацыі. Што рабіць? Як дапамагчы сабе «падарослець»?

Запісацца на тэрапію:)

І там навучыцца:

  • сябраваць са словам «не»
  • распазнаваць маніпуляцыі і супрацьстаяць ім
  • разумець і выражаць свае пачуцці
  • абапірацца на свае каштоўнасці і сэнсы-
  • казаць прама, калі вам нешта не падабаецца
  • паважаць свае і чужыя межы
  • прымаць бацькоў такімі, якія яны ёсць
  • прапісаць свае каштоўнасці і мэты ў жыцці, перачытаць і выкрэсліць не вашыя
  • знайсці тое, што вам падабаецца ў жыцці
  • стаць фінансава незалежнымі: пачаць самастойна зарабляць і жыць асобна
  • прызнаць, што ажыццявіць усе мары бацькоў і апраўдаць іх чаканні вы не зможаце і, галоўнае, не павінны

І самае галоўнае — прыняць той факт, што іншага дзяцінства і іншых бацькоў не будзе. Разам з гэтым адпусціць надзею, што вы даатрымаеце ад іх тое, чаго не атрымалі раней. Цяпер вы той самы чалавек, які павінен будзе сябе далюбіць.

Як несепараванаму чалавеку пачаць будаваць межы ў камунікацыі з бацькамі і не трыгерыцца на іх крытыку, маніпуляцыі ці патрабаванні вырашаць іх праблемы?

Адмаўляць і вытрымліваць усе пачуцці, якія будуць уздымацца на маніпуляцыі кшталту «ты дрэнная дачка/сын». Вы не адказныя за пачуцці дарослых людзей, нават калі гэта вашыя бацькі: сталыя, хворыя, любыя. Вы не павінны вінаваціць сябе, калі яны не задаволеныя вамі. Прычына іх негатыўных эмоцый — іх уласныя праекцыі і чаканні, якім вы не абавязаныя адпавядаць, таму што ў вас сваё жыццё, якое адрозніваецца. Ім давядзецца спыніць перакладваць на вас адказнасць за свае эмоцыі і навучыцца спраўляцца з імі самастойна. Але хутчэй за ўсё гэта вам прыдзецца перастаць браць гэтую адказнасць на сябе.

Сепарацыя дапамагае нам знайсці свой почырк, аўтэнтычнасць. Як майстар з кавалку гліны вырабляе твор, так і сепараваны чалавек вырабляе сваімі рукамі сябе як мастацтва.

Поспехаў!