Размовы

Статус: усё складана. У нас сузалежныя стасункі

Статус: усё складана. У нас сузалежныя стасункі

Малюнак Анастасіі Дачко

Можна колькі заўгодна жартаваць пра «скажы мне што-небудзь на псіхалагічнай» — і далей пра інсайт, канформнасць, асертыўнасць і ўсвядомленасць, але для людзей, якія сутыкаюцца з псіхалагічнымі праблемамі, далёка не заўжды ўсё гэта смешна і лечыцца прагляданнем вясёлых мемаў па тэме. Сойка разам з псіхалагіняй Надзеяй Гарадніцкай разбіраюцца з тым, што такое сузалежныя стасункі, як іх распазнаць і куды яны вядуць.

Што такое сузалежныя стасункі

Гэта эмацыйная залежнасць аднаго чалавека ад значнага іншага, калі фокусам жыцця становіцца той, іншы чалавек, а ўся ўвага канцэнтруецца на тым, каб:

  • прадбачыць яго думкі,
  • зразумець, што гэты чалавек адчувае і чаму,
  • пабачыць сябе яго вачыма,
  • і, на ўсялякі выпадак, выратаваць.

Чалавек у сузалежных стасунках не цікавіцца па-сапраўднаму ні сабой, ні сваімі задачамі развіцця — праз тое, што сфакусаваны не на сваім жыцці. Апроч таго, сузалежныя стасункі ненасычальныя. Без іншага чалавека «Я» робіцца пустым, і ўзнікае трывога, якая заўжды прымушае шукаць кагосьці. Чалавек спрабуе запоўніць сябе іншымі людзьмі, але іх ніколі не дастаткова.

Галоўны канфлікт сузалежнасці: патрэба ў любові, каханні і адначасова глыбокая ўпэўненасць, што ты гэтага не заслугоўваеш.

Якімі бываюць сузалежныя стасункі

1) Распусканне ў іншым

  • Я — частка партнёра.
  • Партнёр разумнейшы, цікавейшы, я жыву дзеля яго.
  • Партнёр — бацькоўская фігура, якой перадаецца адказнасць за маё жыццё.

2) Паглынанне іншага

  • Без мяне партнёр не зможа.
  • Я разумнейшы, я мацнейшы.
  • Я ведаю, як трэба.
  • Бацькоўская фігура — я сам(а), і я адказваю за жыццё партнёра.

3) Люстэрка

  • Партнёр павінен даказваць, што я лепшы/лепшая за астатніх.
  • Партнёр мусіць захапляцца мной.
  • Партнёр павінен імкнуцца здзейсніць усе мае жаданні.

Калі партнёр не хоча быць люстэркам, то:

  • на яго месца шукаюць новага,
  • ім маніпулююць,
  • спрабуюць заслужыць увагу любай цаной.

4) Валоданне і разбурэнне псіхалагічнай тэрыторыі партнёра

  • Я — усё, партнёр нішто. У мяне поўная ўлада, накіраваная на разбурэнне «Я» партнёра.
  • Іншы чалавек — мая ўласнасць.

Здаровыя стасункі ад сузалежных адрозніваюць:

  • Уменне быць у адзіноце
  • Узаемная цікавасць і намер яе падтрымліваць, нават калі яна слабее
  • Наяўнасць у жыцці нечага, акрамя стасункаў з партнёрам
  • Здольнасць вытрымліваць моманты ахалоджання ў пары
  • Уменне адрознівацца ад партнёра, мець свае інтарэсы
  • Здольнасць мець уласныя пачуцці і жаданні

Прычыны сузалежнасці:

  • Нявызначаная/непрапрацаваная траўма развіцця ў першы год жыцця
  • Адарванне дзіцяці ад мамы на ранніх стадыях развіцця, што перашкодзіла фармаванню надзейнай сувязі, якая ўплывае на «псіхалагічнае нараджэнне» дзіцяці ў 2-3 гады
  • Залежнасць бацькоў ад алкаголю, наркотыкаў і г.д.
  • Адстароненасць, гіперапека, звышкрытычнасць, дамінантнасць з боку бацькоў
  • Эмацыйны гвалт у дзяцінстве

Што рабіць?

  • Прызнаць, што калі стасункі робяць вам балюча — гэта не нармальна.
  • Запісацца на тэрапію. Праблема сузалежнасці нашмат глыбейшая, чым можа падавацца.
  • Перамясціць фокус увагі на сябе. Канцэнтравацца не на тым, што адчувае партнёр, а на тым, што адчуваеце вы і як вам з гэтым жывецца, на сваіх інтарэсах і стасунках з блізкімі людзьмі.
  • Скласці спіс з мэтамі, нават самымі маленькімі (як паход да лекара) і пачаць іх здзяйсяняць.
  • Камунікаваць з іншымі людзьмі, атрымліваць зваротную сувязь.
  • Пашукаць новае хобі.
  • Забяспечыць уласную фінансавую незалежнасць.
  • Скласці спіс з таго, што ў вас агульнага і рознага з партнёрам. Навучыцца прымаць вашыя адрозненні.
  • Вашыя стасункі з іншымі — гэта заўсёды вашыя стасункі з самім сабой. Мяняецца стаўленне да сябе — мяняецца стаўленне да вас партнёра (ці сам партнёр).

У чым соль

Калі ў фокусе вашай увагі іншы чалавек, гэта паўтарае сітуацыю дзяцінства, дзе ў фокусе ўвагі дзіцяці — бацькі. Сузалежныя стасункі — гэта спроба атрымаць усё тое, што вы не атрымалі ў дзяцінстве.

Таму галоўнае, што вы можаце для сябе зрабіць — гэта даць сабе ўвагу, клопат і па-сапраўднаму пачаць цікавіцца сваім жыццём, жаданнямі, мэтамі, планамі. І не, гэта не пра эгаізм. Гэта першы крок, каб па-сапраўднаму сустрэцца з Іншым і збудаваць урэшце здаровыя стасункі.