Бегчы ці не? Каму пасуе бег як спорт

1. Бег паляпшае фізічную форму і імунітэт: актывізуе сардэчна-сасудзістую сістэму, павялічвае ёмістасць лёгкіх, паляпшае цыркуляцыю крыві і ўмацоўвае мышцы. Паступова павялічваючы дыстанцыю і інтэнсіўнасць бегу, вы можаце палепшыць сваю трываласць, узмацніць сэрца і пазбавіцца ад праблемаў з дыханнем. І ў цэлым, бег выдатна загартоўвае арганізм і дапамагае палепшыць канцэнтрацыю.
2. Падчас бегу арганізм выпрацоўвае гармон радасці — эндарфін, прычым, гэты эфект захоўваецца не толькі на час трэніроўкі, але і пасля. Псіхолагі сцвярджаюць, што рэгулярныя заняткі бегам робяць чалавека менш раздражняльным, дапамагаюць пазбавіцца ад бессані і дапамагаюць палепшыць свой стан пры дэпрэсіі і справіцца са стрэсам (вядома, калі гэта не цяжкая форма; у любым разе пры дэпрэсіі Сойка заклікае звяртацца да тэрапеўта). А яшчэ бег можа быць выдатным сродкам медытацыі.
3. Бег патрабуе мінімуму матэрыяльных затратаў: ніякіх абанементаў у залу, ды і лёгка справіцца без трэнера (прынамсі калі не плануеце бегчы марафон). Як-ніяк, але бегаць нас у школе вучылі ўсіх. Усе выдаткі — гэта толькі правільныя адзежа і красоўкі. Да таго ж, займацца гэтым спортам магчыма практычна круглы год (хоць няварта радавацца глабальнаму пацяпленню, аднак зімы апошніх гадоў дазваляюць бегунам і бягухам не спыняць сваёй актыўнасці).

Бег — гэта сур’ёзная нагрузка на сушчэпы, асабліва каленны і галенастопны, таму каб іх не пашкодзіць, часта даводзіцца рабіць адмысловыя захады: дадатковымі практыкаваннямі ўзмацняць мышцы, сухажыллі і звязкі вакол гэтых сушчэпаў, а часам насіць адмысловыя павязкі на калена. Да таго ж, пры бегу могуць узнікаць так званыя стрэс-пераломы, расцяжэнне звязак, траўмы ступні (як, напрыклад, падэшвавы фасцыт). Каб пазбегчы некаторых траўмаў, раяць бегаць па мякчэйшай зямлі, а не па асфальце (што бывае не так проста ў горадзе).

Ясна, што любая фізічная актыўнасць спальвае калорыі, аднак самі па сабе заняткі бегам не гарантуюць вам таго, што вы схуднееце. Асноўная праблема са зніжэннем вагі ў бегуна хаваецца ў тым, што бег — працэс даволі энэргазатратны, а ежа неабходная нам для папаўнення запасаў энэргіі. І вось тут некаторыя робяць тыповую памылку — думаюць, што прабежка «даруе» ім пару лішніх пірожных з бутэрдродзікамі. Вынік выходзіць супрацьлеглы таму, якога мы чакалі — кілаграмы набіраюцца, а не сыходзяць.

Падчас бегу і пасля яго запускаецца актыўны працэс ліполізу — расшчаплення тлушчавых клетак. Ва ўмовах любой кардыёнагрузкі арганізм пачынае расходаваць свае запасы «на чорны дзень», аднак робіць ён гэта не адразу. Першыя 40 хвілін бегу наш арганізм працуе на вугляводах (напрыклад, глікаген — складаны вуглявод, які запасіцца ў клетках печані і цягліц). І толькі пасля гэтага адрэзку часу адбываецца пераход на этап спальвання тлушчаў. Так што, калі хочаце схуднець, такая трэніроўка павінна доўжыцца не менш за 50 хвілін.

Калі ў вас няма нейкіх спецыфічных захворванняў і вы ў цэлым здаровы чалавек — то вам пашанцавала, і вы можаце бегаць, калі гэта «ваш» від спорту. Калі ж у вас ёсць адзін ці некалькі фактараў рызыкі — лепей выбраць для сябе іншы занятак, каб трымаць сябе ў форме.

Фактары рызыкі:

1. Большая вага. Бег можа негатыўна адбіцца на апорна-рухальным апараце. У такім выпадку можна пачаць з хадзьбы, умацоўваць цягліцавы каркас, заняцца карэкцыяй харчавання. І толькі калі мышцы прыйдуць у форму — можна пачынаць бегавыя трэніроўкі трушком (калі вельмі хочацца).
2. Хранічныя хваробы сушчэпаў, уключаючы артрыт, астэахандроз пазваночніка. Бег дае вялікую нагрузку на спіну і калені.
3. Праблемы са зрокам: блізарукасць, глаўкома, захворванні сятчаткі і вочнага дна. Бег можа выклікаць павышэнне ўнутрывочнага ціску.
4. Хваробы сардэчна-сасудзістай сістэмы: прыроджаны парок сэрца, парушэнне рытму сэрца, гіпертанія (падвышаны артэрыяльны ціск).
5. Бранхіяльная астма.
6. Варыкознае пашырэнне вен.
7. Захворванні цэнтральнай нервовай сістэмы, напрыклад, эпілепсія.
8. Хранічная стома. Гэты стан можа сведчыць пра наяўнасць захворванняў.
9. Цяжарнасць або моцныя менструацыі (бег можа прывесці да маткавага крывацёку).
10. Прастудныя захворванні, незалежная ад таго, ці падвышана ў дадзены момант тэмпература.

• Рабіце размінку перад прабежкай. Гэта неабходна, каб пазбегнуць траўмаў, а таксама прывесці арганізм у неабходны тонус.
• Павялічвайце нагрузкі вельмі паступова, але трэніруйцеся рэгулярна. Каб арганізм прасцей адаптаваўся, пачынайце з лёгкіх і нядоўгіх прабежак, па 15-20 хвілін у павольным тэмпе пару разоў на тыдзень.
• Слухайце сваё цела. Калі адчуваеце, што вам млосна ці вы выбралі занадта хуткі тэмп — пераходзьце на хадзьбу, не трэба супергеройнічаць.
• Калі вам нудна, непрыемна і зусім нявесела — не трэба сябе мучыць: магчыма, гэта проста не ваш від спорту.