Роднае карэнне: белыя карняплоды, якія вас здзівяць

Той выпадак, калі з’ядаецца ўсё — ад верхавінак да кончыкаў. Бацвінне пятрушкі ідзе ў ход як адна з самых папулярных спецыяў, з’яўляючыся чэмпіёнам агароду па вітаміне C (шах і мат, заморскі ківі!). У 100 грамах пятрушкі месціцца 160 мг згаданага вітаміну, а гэта 200% дзённай нормы для дарослага чалавека.

Корань пятрушкі, знешне падобны да белай морквіны, настолькі пахкі і алеісты, што дадае адмысловы глыбокі смак усяму, з чым разам варыцца ці тушыцца. Дадайце яго пры варцы булёну — і вы нарэшце пакаштуеце сапраўдны булён.

Крыніца

Корань пятрушкі можна есці сырым, нарэзаўшы палачкамі і макаючы ў соўс. Можна варыць на пары або запякаць у духоўцы, папырскаўшы алеем.

Гэтаксама, як і бацвінне, корань надзвычай багаты на вітамін C, фоліевую кіслату, а таксама ў ім шмат клятчаткі, цынку, магнію ды фосфару. Таму ён не проста робіць нашу ежу больш цікавай, але і дапамагае змагацца з запаленчымі і нават злаякаснымі працэсамі, ачышчае арганізм і ўзмацняе імунітэт.

Не кожны з ходу адрозніць яго ад кораня пятрушкі — на выгляд гэты карняплод буйнейшы, мякчэйшы, смак мае больш арэхавы, а пах менш насычаны.

Photo by charlesdeluvio on Unsplash

Бацвінне пастарнаку грубае і не надаецца да кулінарыі, а вось корань перажывае рэнесанс сваёй папулярнасці. Пастарнак файна дадаваць да гуляшу і супоў, але асабліва варта звярнуць увагу на агароднінавае пюрэ з ягоным удзелам.

Пастарнак — сябра ўсіх, хто заўзята лічыць калорыі. У ім іх столькі, што можна абысціся без калькулятара і не баяцца пераесці. А вось карысных якасцяў болей, чым у карняплода-пабраціма морквы. Пастарнак месціць шмат вітамінаў C і K, а таксама бялку, мінеральных соляў і пектынаў. Ён абуджае апетыт, супакойвае страўнік і кішачнік (калі яны непакояцца), а заадно — і кожнага з нас.

Пераходзім да больш акруглых формаў. Ніхто не нясе для нас столькі вітаміну K, як гэты круглы карняплод. А вітамін K тым часам у нашых арганізмах адказвае за згортванне крыві і здароўе костак.

Photo by engin akyurt on Unsplash

Маючы і прыемны пах, і ненавязлівы саладкаваты смак, салера з’яўляецца вельмі рознабаковым персанажам на кухні. З ёй можна тушыць агародніну, мяса, варыць супы, адначасова яна цудоўна спраўляецца і без варэння: здаровыя хрумсткія салаткі — гэта таксама па ейнай частцы. Аматары сцвярджаюць, што пюрэ з салеры — цудоўная альтэрнатыва бульбяному. Пры гэтым для ягонага прыгатавання патрэбная толькі салера, малако ды масла.

Апроч вітаміну K, салера месціць у сабе вітаміны групы B і PP, яна адважна змагаецца з вольнымі радыкаламі і паляпшае страваванне.

Пра ўпартасць гэтага карняплоду мы яшчэ з казкі ведаем. У рэальнасці ж рэпа, багатая на поўны набор вітамінаў і мікраэлементаў, уваходзіць у дванаццатку крыжкакветных раслінаў, якія могуць абараніць чалавека ад новаўтварэнняў.

Фота з Вікіпедыі

Ейныя антыракавыя здольнасці даследуюцца з 70-х, а самой карняплоднай капусце ўжо тысячы гадоў — яшчэ старажытныя грэкі з антычнымі рымлянамі елі з ёй свае ранішнія тосты (пра тосты — фэйк). У доўгім жыцці рэпы было і забыццё, і новая хваля папулярнасці, але ніколі яе не пакідалі вітаміны C, B1, B2 ды PP, а яшчэ верныя сябры калій, жалеза, магній ды цынк.

Смак у рэпы востры, падобны да радысу, толькі пікантнейшы. Сырой яе можна націраць у розныя салаткі, а варанай — таўчы ў пюрэ, якое выходзіць вельмі сытным і зусім не такім каларыйным, як бульбяное.

Уладальнік, бадай, самага арыгінальнага смаку ў нашым аповедзе. Выгляд у карняплода таксама нішто сабе, яго апісваюць так: падобная да імбіру, але ўнутры крухмалістая агародніна, якую можна есці замест бульбы. Шчыра кажучы, наконт бульбы ёсць пэўныя пытанні, дастаткова пачытаць іншыя назвы, якімі тапінамбур завуць у розных краінах свету: земляная груша, земляны яблык, ерусалімскі артышок, дзікі сланечнік.

Неаспрэчным застаецца неверагодная карыснасць арыгінала: ён змяшчае бялок, вітаміны C, B1, каратын, фосфар, жалеза ды інулін, што робіць тапінамбур асабліва добрым для людзей з дыябетам.

Варыць і парыць земляную грушу можна, таксама можна зрабіць з яе тапінамбур-фры, або есці сырым, спажываючы ўсе карыснасці паводле завадскіх наладак.

Задача з зорачкай: як будзеце есці тапінамбур, паспрабуйце апісаць яго смак.

Крыніца 

Калісьці бручка была ўлюбёнай ежай Ёгана Вольфгана Гётэ, а падчас сусветных войнаў яе елі наогул усе, бо яна лёгка расла і пладаносіла, няшмат патрабуючы ўзамен. Потым гэтае скрыжаванне капусты з рэпай доўгі час перажывала забыццё, пакуль мы наядаліся гамбургерамі. Аднак войска актыўных веган-хіпстараў і tik-tok-нутрыцыёлагаў вярнулі карняплод да жыцця. І вось яна з намі.

Бручка дае нам шмат вітаміну C, які не разбураецца падчас варэння (што асабліва актуальна ўзімку) і няшмат — калорыяў, за што яе асабліва палюбляюць тыя, каму важна трымацца дыеты.

Фота з Вікіпедыі

У беларускай і літоўскай кулінарнай традыцыі ёсць нават цэлы свой суп з бручкі — грыжанка. У адрозненне ад супоў-пюрэ з морквы ці гарбуза, бручку для грыжанкі не таўкуць, толькі пакідаюць у кубіках і забельваюць малаком.