«Беларусь — добрая краіна для патрыярхаў патрыярхату»

На кожным беларускім вяселлі заўсёды знойдзецца чалавек ва ўзросце, які, трымаючы дрыготкай рукой келіх, пачне распавядаць, што маладых чакае нялёгкі шлях. Што трэба ўмець дараваць адно аднаму. Што вы будзеце лаяцца і сварыцца, ненавідзець адно аднаго і праклінаць — але ўсё дзеля сям’і, таму забудзьцеся пра сябе, пра свой эгаізм. Зламіце сябе, скамячце — і выкіньце ў сямейны ачаг, таму што адзіночнага свабоднага жыцця больш не будзе. Ні-ко-лі. Цалуйцеся зараз, дзеткі, таму што далей будзе цяжка.

‍Звычайна ўсё вяселле, ах*еўшы, слухае гэты мэсыдж — і не верыць. Маладыя вось дакладна не вераць. А дзед мае рацыю. Вельмі важна, што дзед вяшчае з глыбіні стагоддзяў, з патрыярхату, у якім усё нізкае і нявартае, але вельмі зручнае для жыцця. Муж прыходзіць з працы, ляжыць на канапе. Жонка варыць боршч, муж — увесь з сябе класічны мужчына, жанчына пахаваная пад купай абавязкаў, яе не відаць і не чуваць — і дзед прызнае, што нават у такім варыянце інстытут шлюбу — поўная херня. Дзед! Які быццам бы ў кайфах. Беларусь — наогул добрая краіна для патрыярхаў патрыярхату.

‍Што ўжо казаць пра сучасны свет. Ён жудасны.

Вось мой асабісты кейс. Два гады таму я сышоў у дэкрэтны адпачынак: мы дамовіліся з жонкай, што сядзім бязвылазна ў вёсцы, яна працуе, я на падтанцоўках, гляджу дзяцей і левай рукой нешта раблю па працы, спрабую не ўпасці. Хаваемся ад кавіду і людзей, гадуем дзяцей. Гэта былі два гады шчасця: я з пацанамі пакідаў маму сам-насам з камп’ютарам, мы ездзілі на рэкі і азёры, хадзілі на прагулкі. Бабулі ў вёсцы захоплена цокалі языкамі і казалі ўголас: «Ого, гэты хлопец у любое надвор’е з вазочкам робіць колы па вёсцы, ого, ідэальны муж!» І ў снег, і ў дождж.

Бацька ў дэкрэце — нехарактэрная сітуацыя для Беларусі. Але вялікіх праблем з гэтым няма. Праўда, высветлілася, што нашы лякарні зусім не гатовыя да мужоў-бацькоў. Першы раз у бальніцы хуткай дапамогі мяне не ведалі ў якую палату з сынам пакласці. Дзіця маленькае, яго быццам бы трэба да мам — але там мамы кормяць грудзямі, і як разам з імі будзе стары барадаты хіпі? У выніку паклалі да падлеткаў, неяк абышлося. Другі раз, падчас аперацыі — таксама глядзелі дзіўна, далі асобную палату. А ў астатнім — усё норм. Не бачу праблемы ў тым, каб мяняць памперсы і карміць з лыжкі: такая ж гісторыя, як рабіць нешта іншае.

Тупееш — так, гэта ёсць. Калі ты амбіцыйны, разумны і таленавіты, няню наймай. Не вытрымаеш, будзе цяжка з-за адчування, што жыццё праходзіць міма. Але быў кавід, няню нельга, дзіцячы садок нельга. Вось мы разам у вёсцы і сядзелі. Але на выхадзе з гэтых двух гадоў шчасця мы злавілі жорсткі сямейны канфлікт, у якім у маім свеце я адчуў сябе адрынутай жонкай у халаце, заляпаным баршчом. Рэальна, не жартую — аказваецца, маё знаходжанне ў дэкрэце не адмяняла абсалютна мужчынскіх абавязкаў дамагчыся паспяховага поспеху, грошай і на выхадзе пракарміць сям’ю. Гэта п****ец, калі так, мякка.

Але гэта мая версія развіцця падзей. У жонкі, зразумела, свой свет і сваё бачанне пытання. І што рабіць, калі два інтэлігентныя, сучасныя, тонкія, разумныя чалавекі гавораць, не слухаючы адзін аднаго? Што ўжо тады з усімі іншымі, для якіх шлюб — гэта вярыгі, незразумела кім і для каго створаныя.

Чаму пачынаючы з дзіцячага садка, школы і заканчваючы інстытутам, нам да гэтага часу вешаюць локшыны пра тое, што шлюб — гэта добра? Што гэта трэба і карысна? Навошта распавядаюць пра дзяцей, што з іх прыходам у свет у вас адкрыецца другое дыханне і новая любоў? Любоў да дзяцей — безумоўна, так. Але шлюбы часта не вытрымліваюць дзяцей: калі няма грошай на няняў, прыватныя сады і хуткую, добрую медыцыну, гэта часцей за ўсё два смяротна задзяўбаныя чалавекі з плямамі баршчу на тых месцах, дзе раней быў партвейн.

Дзед на беларускім вяселлі не мае рацыю толькі ў адным: калі ёсць любоў, сямейнае пекла не тое каб пекла, жыць можна. Негатыў знікае. Усё роўна, хто глядзіць агульных дзяцей. Няважна, хто ў пары мужчына, а хто жанчына: першасныя палавыя прыкметы ўжо даўно не вызначаюць, душэўныя прыкметы важнейшыя. Нічога не важна, калі ёсць любоў. Яна і толькі яна вінаватая ва ўсім тым, што адбываецца: у перанасяленні планеты, у разгуле фемінізму (жарт, ха-ха), калі раптам высвятляецца, што тысячагоддзямі мужчыны прыгняталі жанчын. Менавіта любоў вінаватая ў тым, што Джоні Дэп плача і апраўдваецца ў судзе. Ды нахер яму гэта ўсё трэба было, чаго ён марудзіў, вагаўся ў гэтых стасунках і цягнуў — гучыць лагічна, але тут з-за кута любоў страляе разрыўнымі ў сэрца.

А потым табе 40, або 50, або 60, у цябе куча дзяцей, нявырашаных праблем, тры разводы і пяць шлюбаў — і ў гэтым любоў, толькі яна ва ўсім вінаватая. Але калі ты адзін, ты без любові сумуеш. Па партнёру, па чалавеку.

Калі казаць пра Беларусь, то ў маладых бацькоў праблем асаблівых няма: на тату ў дэкрэце дзіўна глядзіць толькі старэйшае пакаленне, якое жыве па прынцыпе «мужык абавязаны». Але старэйшыя сваё жыццё пражылі, далей дарога маладым. Якія вальнейшыя і прасцейшыя.

Я часта думаю, што было б у свеце без любові і кахання. Без цягі цела да цела, без цягі душы да душы. Вось асабіста я — што? Імчаўся б на матацыкле ў заход сонца? Як было б шчасліва, калі развеяць над усёй планетай, з самалётаў, як у СССР, пестыцыд, які забівае каханне. А ўслед за ім вечную маладосць — дык што? Свет стаў бы лепшым. Або не?

Для новага пакалення трэба аддзяляць збожжа ад пустазелля, распавядаць, што ўсе гісторыі, якімі вас спрабуюць накарміць бабулі, — гэта не тое. Кожны чалавек — асоба, кожная асоба — з’ява. І толькі яму вырашаць, ці патрэбны яму блізкі чалавек, якога ён будзе полу і як ім жыць. Патрэбныя ім дзеці ці не, а можа, яны проста будуць мяняць партнёраў кожны год, і наогул сям’я ў першую чаргу выгадная дзяржаве як спажывец і падаткаплатнік, а так — матацыкл і заход. Ніхто нікому нічога не павінен, ні мужчыны феміністкам, ні феміністкі класічным паханскім мужыкам. Ніхто, нічога і нікому: жыві як ведаеш і проста не рабі зла.

А ці стане свет лепшым без кахання, ці не — не ведаю. Проста ведаю, што люблю сваю жонку. Таму гатовы гнуцца, як лаза.

‍Пайду хіба боршч звару. Такі, ведаеце, смачны — хатні. І з любоўю.

Меркаванне аўтара не заўжды тоеснае меркаванню рэдакцыі.